Η Ευρώπη αποτελούσε πάντοτε για τους Έλληνες ένα σταθερό σημείο αναφοράς, ένα πεδίο ειρήνης, δημοκρατίας και οικονομικής ανάπτυξης που λειτουργούσε ως αντίβαρο στα εσωτερικά προβλήματα, αλλά και στην ασταθή γειτονιά της Ελλάδας. Αν και το συμβολικό αυτό πλαίσιο εξακολουθεί να έχει ισχυρά ερείσματα μεταξύ των ερωτώμενων (παραμονή της χώρας στο ευρώ έναντι της επιστροφής στο εθνικό νόμισμα),αμφισβητείται ευθέως η δυνατότητα της ίδιας της Ευρώπης να εξέλθει από την κρίση, στα επόμενα χρόνια, και να βελτιώσει τις συνθήκες ζωής για τα 500.000.000 των πολιτών της.
Αυτή η εικόνα αποδυνάμωσης της Ευρώπης ενισχύει τα εθνοκεντρικά ανακλαστικά της ελληνικής κοινωνίας, αλλά, ταυτόχρονα, οδηγεί στην ανάπτυξη ενός νέου «ήθους» στα δημόσια πράγματα που προκρίνει την πολιτική πράξη έναντι του πολιτικού λόγου. Υπό αυτό το πρίσμα, οι ερωτώμενοι στην έρευνα του Ιουλίου 2013 φαίνεται να εμπιστεύονται περισσότερο και, συνεπώς, να ενισχύουν τις ενέργειες, τα κόμματα και τα πρόσωπα που πρωταγωνίστησαν με τα έργα τους στα γεγονότα της τελευταίας περιόδου:
1. Η αντιμετώπιση του ζητήματος της ΕΡΤ, η πρόσκληση από τον αμερικανό πρόεδρο στον έλληνα πρωθυπουργό, η μείωση του ΦΠΑ στην εστίαση και η ψήφιση του πολυνομοσχεδίου στο Κοινοβούλιο είναι γεγονότα και ενέργειες που ενισχύουν τον πρωθυπουργό, την κυβέρνηση και τη ΝΔ.
2. Η κινητικότητα και οι απολύσεις στο δημόσιο τομέα ερμηνεύονται ως λήξη ενός τριετούς κύκλου συζητήσεων χωρίς καμία συνέπεια έργων και λειτουργούν υποστηρικτικά για τον νέο υπουργό διοικητικής μεταρρύθμισης κ. Μητσοτάκη. Απολύσεις στο δημόσιο και άρση της μονιμότητας συγκεντρώνουν αποδοχή άνω του 60% από όλο σχεδόν το πολιτικό φάσμα.
3. Ο κ. Τσίπρας κερδίζει σε ηγετικό κεφάλαιο – μετά το πρόσφατο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ και τις αποφάσεις που ελήφθησαν – και φαίνεται να πιστώνεται την επιτυχία μετατροπής του άλλοτε πολυσυλλεκτικού μορφώματος των συνιστωσών σε κόμμα εξουσίας.
4. Επιπλέον, φαίνεται μια μικρή «αναγνώριση» στο ΠΑΣΟΚ και στον πρόεδρό του κ. Βενιζέλο για τη συμβολή τους στη σταθερότητα της διακυβέρνησης, στην αποφυγή μιας αβέβαιης – για την χώρα – εκλογικής αναμέτρησης που θα μπορούσε να προκαλέσει η κρίση στην ΕΡΤ.
5. Σε σχέση με τις προηγούμενες μετρήσεις, ο κ. Κουβέλης και η ΔΗΜΑΡ σημειώνουν σημαντική κάμψη αφού η οικειοθελής απομάκρυνση από την τρι-κομματική κυβέρνηση ερμηνεύεται ως αναχωρητισμός, ως άρνηση ανάληψης δράσης και ευθύνης που θα θωράκιζε περαιτέρω τη χώρα.
Συμπερασματικά, λοιπόν, η έρευνα του Ιουλίου 2013 παρουσιάζει ενδείξεις μιας κάποιας συνειδητοποίησης – από την πλευρά των πολιτών – ότι η βελτίωση της κατάστασης στην Ελλάδα δεν εξαρτάται ούτε από τον εξωτερικό παράγοντα (ΕΕ) ούτε από άκοπες πολιτικές αντιπαραθέσεις και φιλολαϊκές τοποθετήσεις χωρίς αντίκρισμα. Με την κρίση στην Ευρώπη να βαθαίνει ολοένα και περισσότερο και τα «λόγια» να βαραίνουν στις ζωές, η ρήση του Jean-Paul Sartre «Μόνο οι πράξεις μάς κρίνουν» φαίνεται να εκφράζει κάποια μετατόπιση της ελληνικής κοινωνίας σε θέση αναμονής συγκεκριμένων ενεργειών και πολιτικών δράσεων.
Ο πολιτικός κόσμος έχει την ανάγκη υιοθέτησης ενός νέου χαρακτήρα πολιτικής πρακτικής ο οποίος θα του δώσει έναν ουσιαστικό λόγο ύπαρξης και θα ανατρέψει την ατμόσφαιρα αναξιοπιστίας. Η κυρίαρχη «πολιτική της ατάκας» οφείλει να μετεξελιχθεί σε «πολιτική της πράξης».
Νέα μέτρα και σταθμά να τεθούν στην αξιολόγηση των πολιτικών δυνάμεων, των ηγετών, των ανώτατων κρατικών λειτουργών και των επιχειρήσεων. Η αξία, το εκτόπισμα και η προσφορά του καθενός πρέπει να κρίνονται στο πεδίο της παραγωγής νέου πλούτου και της αυτοτέλειας του ελληνικού κράτους.
Τα παλιά κριτήρια αξιολόγησης των ηγεσιών, των επιχειρηματιών και λοιπών προτύπων έχουν ήδη ποδοπατηθεί από τις ουρές των ανέργων έξω από τα γραφεία του ΟΑΕΔ.